W kalendarzu znajdujemy dobrze wszystkim znane dni świąteczne jak również dni świąt nietypowych. 2 marca obchodzimy Dzień Staroci. Pozwoliło to nam na chwilę się zatrzymać i nieco bliżej przyjrzeć otaczającym nas „starociom”, a właściwie skarbom.
„Starocie” to przedmioty, które mają swój niewątpliwy urok. Często wiążą się z nimi jakieś ciekawe historie rodzinne i wspomnienia. Niektóre mają niepowtarzalny wygląd, inne opowiadają historie ich właścicieli. Jedne znajdziemy u siebie w domu czy w domu naszej babci, inne eksponowane są w muzeach i izbach pamięci.
Także na mapie naszej gminy znajdziemy wiele miejsc, w których możemy bliżej przyglądnąć się rzeczom sprzed wielu lat. Przykładowo zabytkowe eksponaty z naszych gospodarstw domowych znajdziemy w Strażackiej Izbie Pamięci w remizie Ochotniczej Straży Pożarnej w Gdowie. Zobaczymy tam wyposażenie chat sprzed lat, nieużywane już obecnie sprzęty gospodarskie, narzędzia do uprawy roli czy ubiory chłopskie z dawnych lat. To miejsce, gdzie znajdziemy także liczne eksponaty w historii działalności OSP, wiele fotografii i pamiątek strażackich czy dawny sprzęt strażacki. Perełką Izby Pamięci jest kompleksowo odnowiona zabytkowa chorągiew OSP Gdów z 1911 roku.
Jednym z urokliwych miejsc, w którym w możemy zobaczyć zbiory etnograficzne oraz replikę pokoju wikarego Karola Wojtyły, jest działająca od 2011 roku Regionalna Izba Pamięci w Niegowici. Zbiory zgromadzone z inicjatywy tutejszego sołtysa oraz rady sołeckiej, dostępne są w trzech salach. W jednej znajdziemy pamiątki związane z pobytem Jana Pawła II na gdowskiej ziemi. W drugiej eksponaty związane z organizacjami wiejskimi kół gospodyń i rad sołeckich. Tu zebrane są stroje regionalne, gorsety oraz niegowickie dawne kołowrotki. W ostatnim pomieszczeniu znajdują się sprzęty codziennego użytku naszych pradziadków, elementy wyposażenia dawnych kuchni, jak również narzędzia rolnicze, kowalskie i wiele innych.
Artykuły gospodarstwa domowego sprzed lat oraz inne „skarby” znajdziemy także w Izbie Regionalnej w Książnicach. Wzrok przykuwają dawne meble oraz kołyska sprzed lat. Miłośnikom historii polecamy z kolei Izbę Pamięci w Szkole Podstawowej w Pierzchowie, poświęconą postaci generała Jana Henryka Dąbrowskiego.
Podobnych miejsc na mapie naszej gminy jest oczywiście jeszcze bardzo dużo. Zachęcamy do ich odwiedzania.
Szczególną formą dokumentowania bieżących wydarzeń dla przyszłych pokoleń są kroniki, albumy rodzinne oraz zdjęcia. Zdjęcia, które z czasem także możemy nazwać starociami, chociaż niewątpliwie mają one nieocenioną wartość sentymentalną. Są starociami, których nie możemy nigdy wyrzucić. Przykładowe zdjęcia Gdowa sprzed lat w 2019 oraz 2020 r. zostały przedstawione na plenerowej ekspozycji na Plantach w Gdowie pt. „Zatrzymana chwila – podziel się historią”. Wystawa zawierała niewielką część archiwalnych fotografii, jakie są w posiadaniu mieszkańców Gdowa. Zapewne zachęciła mieszkańców gminy do poszukiwań archiwalnych zdjęć swoich rodzin i społeczeństwa.
Motywem przewodnim dzisiejszego dnia oraz zachętą do poszukiwań cennych skarbów wśród staroci niech będzie dla Was fragment „Kwiatów polskich” Juliana Tuwima.
My country is my home. Ojczyzna
Jest moim domem. Mnie w udziale
Dom polski przypadł. To – ojczyzna,
A inne kraje są hotele.
Mój dom. Mieszkanie. Pokój. Biurko.
A w nim (pamiętasz?) ta szuflada,
Do której się przez lata składa
Nie używane już portfele,
Wygasłe kwity, wizytówki,
Resztki żarówki, ćwierć-ołówki…
Leży tam spinka, fajka, śrubka,
Syndetikonu pusta tubka,
Jakaś pincetka czy pipetka,
Stara podarta portmonetka,
Kostka do gry, koreczek szklany,
Bilet na dworcu nie oddany,
Szary zamszowy futeralik,
Zeschły pędzelek, lak, medalik,
Przycisk z jaszczurką bez ogona,
Legitymacja przedawniona,
Brązowe pióro wypalane
Z białym napisem „Zakopane”,
Korbka od czegoś, klucz do czegoś,
Lecz już oboje „do niczegoś” –
Słowem, wiesz, jaka to szuflada…
A gdy jej wnętrze dobrze zbadasz,
Znajdziesz tam małe zasuszone
Serce twe, w gratach zagubione…
Więc nie wyrzucaj nic, nie sprzątaj…
Przyda, nie przyda się – niech leży.
Oszczędzaj graty przy „porządkach”
W takich szufladach i zakątkach,
Boś z każdym cząstkę życia przeżył
I trwasz, nie wiedząc, z tą starzyzną…
Jak z tą szufladą, tak z ojczyzną:
Nic nie wyrzucisz. Coś ci wzbrania
Przetrząsnąć lamus przywiązania
I „niepotrzebne”, „nieużyte”
Usunąć. Niech zostanie z tobą.
Zabobon, mówisz? Tak, zabobon…
Ludzie uczeni zwą to – mitem.
I z tej codziennej mitologii
Nagłych, z zaułka, zjawień, olśnień,
To z barwy, z linii, to z melodii
Chwila ojczyzną ci wyrośnie.
Zjawi się taka niewątpliwa,
Wyłączna, czy nie do podrobienia,
Że poznasz z echa, zwęszysz z cienia:
To ona – twoja, własna, żywa.
Przejrzyjcie zawartość Waszych starych szuflad i komód. Sprawdźcie, jakie starocie – skarby znajdują się na Waszym strychu czy w piwnicy. Koniecznie podzielcie się z nami w komentarzach zdjęciami z poszukiwań.
