Jadąc obok Sanktuarium Matki Bożej Gdowskiej łatwo zauważyć brak zwieńczenia wieży kościelnej, aktualnie bowiem rozpoczęły się prace przy jej remoncie. Warto przypomnieć, że czworoboczna wieża pochodząca z XII/XIII wieku przed wiekami stanowiła odrębną budowlę, a do bryły kościoła została przyłączona dopiero po 1790 roku, gdy Gdów był jeszcze „miasteczkiem w Galicyi”. Jak czytamy w Encyklopedii z 1851 r.:
„w kościele parafialnym są obrazy z wierszami z r. 1736 dowodzące, że Warneńczyk po dwa razy otrzymał pomoc w potrzebie od Matki Boskiej w Gdowie, i znacznie poczynił zapisy jej kościołowi. Doznana pomoc była raz w ciężkiej chorobie, kiedy jadąc z Krakowa do Węgier w Gdowie zapadł; drugi raz na polowaniu w lasach Niepołomickich kiedy zbłądził”.
Fakt ten potwierdzają zapisy z 1863 roku w Schematismus Universi Cleri Dioeceseos Tynecensis:
Ten co zginął pod Warną dla wiary. On jeszcze młody już Węgrom króluje . Gdy w pewnym czasie Polskę wizytuje. Przejeżdża przez Gdów, w tem ciężko choruje. O życiu dalszym cale desperuje, Lecz gdy Maryi w tym kościele wzywa, życie i zdrowie zaraz otrzymywa (…). W dalszym zaś wieku został polskim królem, w Niepołomicach gdy się bawi polem. Na lowach w puszczy myśliwcy w knieje wpadłwszy, nie wiedzą co się z panem dzieje. Błądzi król w puszczy, a wtem myśli sobie: Doznałem cudu na mojej osobie, Matki Najaświęt. gdym Jej prosił w Gdowie. Więc takei votum formuje w swej głowie. (…) Najświętsza Panno niech Ci będzie chwała, żeś mi w kościele Gdowskim życie dała. Jeżeli ztąd trafię ku domowi, uczynię dobrze twemu kościołowi”.
Przypomnijmy zatem historię gdowskiego sanktuarium.
Najstarsza część kościoła pochodzi z XIV w. – gotycka zakrystia, kruchta. W późnobarokowym ołtarzu z lat 1740-50 znajduje się łaskami słynący obraz Matki Bożej Gdowskiej z XVIII w. Jest także wczesnobarokowa, marmurowa chrzcielnica z XVII w., barokowa ambona oraz gotycki dzwon sprzed 560 lat (z 1462 roku). Kościół pochodzi z przełomu XIII i XIV w. Znajduje się w nim osiemnastowieczny cudowny obraz Matki Bożej Gdowskiej – kopia starszego, namalowanego prawdopodobnie wcześniej niż w XV w. W sierpniu 2004 przy kościele otwarto dróżki różańcowe. W murze okalającym świątynię znajduje się warta uwagi pielgrzyma kapliczka. Budynek plebani pochodzi z XIX w. Podobno Matka Boża Gdowska dwukrotnie ocaliła życie polskiemu królowi Władysławowi Warneńczykowi – ofiarował on parafii (prawdopodobnie jako wotum dziękczynne) roczną daninę z królewskich dóbr niepołomickich. Na miejscowym cmentarzu znajduje się ciekawy obiekt – kopiec-mogiła powstańców z 1846. Parafia gdowska nosi imię Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i pełni rolę sanktuarium. Murowany kościół parafialny według dawnych przekazów został ufundowany przez króla Władysława Warneńczyka w podzięce za uratowanie życia. Najstarsze zachowane fragmenty kościoła pochodzą z początku XV w. (zakrystia, część murów kościelnych). Wielokrotnie przebudowywany (XVIII i XIX w.) utracił cechy stylowe. W latach 1994-1996 zostały dobudowane dwie nawy boczne. Poświęcony został w 1999 roku. Wyposażenie wnętrza kościoła to styl barokowy i rokoko. W głównym ołtarzu znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Gdowskiej (kopia) z pierwszej połowy XVIII w., do dziś otaczany kultem
– czytamy na stronie Parafii w Gdowie.
Foto: „Mój Gdów”, Biblioteka Narodowa.
Źródła:
- „Encyklopedya doręczna; czyli, Zbiór ciekawych wiadomości dla panien przez Autorkę. Pamiątki po dobrej Matce”, tom I, Nakład i Druk S. Orgelbranda Księgarza i Typografa przy ulicy Miodowej Nr 496, Warszawa 1851,
- Schematismus Universi Cleri Dioeceseos Tarnoviensis, str. 142, 1863 r.
- Parafia Rzymskokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gdowie ,
